KAYIP KIZ

KAYIP KIZ

2014

ABD

David Fincher 

Gerilim 

Evliliğin psikopatolojisi. Bilinçaltının, intikamın, hırsın ve zekanın orta vadeli kolektif yatırımı. Eril ve dişil karakterlerce inşa edilen bu müessesenin, eşiğini nerede veya nereye konması gerektiğini ünleyen bir film. İzleyeni taraf tutmanın saf değiştiren tarafına iten dürtü. Empatinin sınfta kalmış hali. Kültürün tahsilatı, egoizmden. Kâh ders alana kâh ters bir öğrenim..

Sahi, yuvayı diş kuş mu yapar ?

LEYLA NIN KARDEŞLERİ

LEYLA NIN KARDEŞLERİ

İran 

2022

Dram

Saeed Roustayi 

Ülkesinin biyografisini çekmiş yönetmen. Leyla'nın Kardeşleri, kendi gerçekleri ile yüzleşmek yerine kaçmayı tercih eden toplumun fotoğrafı..

İnancın ve reel hayatın arasına sıkışmış yani 'nasıl düşüneceği değil ne düşüneceği' öğretilen halkın panoramasıdır bu. Dişinin özgürlüğünü ve direnişini yok sayan bir itirafın tercümesidir Leyla nın Kardeşleri. Kendini vezir sanan ataerkil piyonların dansı.

Aslında Ali Rıza nın serzenişi;

"Buna inanmayabilirsin ama güzel şeylerin olmasından bile korkuyorum. Herşey yolunda giderken kötü bir şey olacak diye korkuyorum. Meryem i bile çok iyi çok güzel bir kız olduğu için elimde tutamadım. Kusurları sevmiyorum mükemmellik beni korkutuyor. Nasıl iş bu ? Mutlu olmaktan bile korkuyorum."

Ve Leyla nın cevabı;

"Nasıl düşüneceğin değil ne düşüneceğin öğretildi sana/bize !" filmin ezcümlesidir.

Keşkelerin ve meğerlerin içinde yaşayanların, kurtuluşu sürekli başkasında görenlerin göçük altından çıkamayacaklarını haykıran bir film bu.

Bir veciz ayna. Bakmaya cesareti olanlara..

THE IDIOTS

GERİZEKALILAR/APTALLAR 

1998

Danimarka

Kara Komedi 

LARS VON TRIER

“Farklılığıyla ötekileştirilenlerin bir başkasına ötekiyi deneyimletmesi kadar, önce kendine de ‘ötekiyi’ yaşatabilmek ne kadar da özgürleştirici bir deneyimdir!”

Film salt akıl ve ötekinini arasında bir hendeseden ibaret. Aklı matah bir şey sananları zanları ile muhasebeye sevk eden tutulma. Yenilgisini erteleyenlere gönderme. İçimizin resmi. Ötekinin işimizden etmemesi için içselleştirilmiş bir susma vaziyeti..

Heidegger şöyle demektedir: “İnsanın günlük yaşam olanakları ötekilerin koyduğu ölçülerce yönetilir. Bu ‘ötekiler’ belirli ötekiler değildir. Her öteki bütün ötekilerin yerine geçebilir.

Besim Dellaloğlu ise: Ötekilerin kimliği, ne bu ne de şu kimse, ne insanın kendisi ne bazı kimseler ne de hepsinin toplamıdır. Onların kimliği “kimsesizlik” ya da “herkestir”. der. 

Ezcümle filmdeki grubun yaptığı eylem "akıllı" ları rahatsız ediyor çünkü "IDIOTS" lar akıllılar gibi davranmamış, topluma ve sözleşmesine yani davranışlarını akla göre düzenleyenlere ihanet etmişlerdir.

Hem biçimsel hem de içsel olarak izleyeni ısıran bir porno ile yüzümüze ayna tutan Lars Von Trier; "Düşündüğünüzden çok daha aptalsınız. Bu; aptallar hakkında, aptallar için ve aptallar tarafından yapılan bir film." diyor. Hayatın amacı mutluluk ise aptal olmaktan başka çare yok belki de ?

BURNING

ŞÜPHE

2018

Güney Kore

Yalnızlığın ateşi bu. Yandı mı sönmek bilmeyen. Ve ağır ağır kaybolmanın ateşi. Film tam da burada başlıyor ve bitmiyor. Zira sizi dışarıya çık(a)madığınız bir mağarada, alegorinin ortasında bırakıyor. Soyut ve somut lekeler zihni meşgul ederken ruhun da sürekli ve yavaş yavaş boğazını sıkıyor. Ve kendimizi içinden çıkılmaz bir paranoyanın veya şüpheler cumhuriyetinin içinde buluyoruz. Seyrettiğimiz tüm mahkemelerde hakim de biz oluyoruz mahkum da biz.

Film, sonunda üç karakterin içinden şüpheyi heceleyerek gösteriyor bize. Tek pencereden.

PERSONA

MASKE

Yönetmen: İngmar Bergman

Yapım: İsveç

Yapım Yılı: 1966

Carl Gustav Jung un 4 arketipinden birincisidir persona/maske. Persona topluma karşı taktığımız maskedir. Kabul edilmek veya dışlanmamak için takıp çıkardıklarımızdır personalarımız. Film tam da buradan, bilinç ve bilinçsizlik arasındaki bölgemizden giriş yapıyor ve sarsıyor iz süreni. Ne ki karanlığı, ünleyen sahneleri, marjinal imgelemleri ve temasi diyaloğu ile içimize soru işaretlerini bir çapa gibi bırakmakta sakınca görmeden ilerliyor. Zira her basamakta yüzleşiyoruz içimizdeki yüzlerle, personalarımızla. 

Persona salt bir film değil. Kült ve kadim bir ders. Klasik bir anlatıdan çok farklı; varoluşsal sorunlara eğilen, izleyiciyi gerçek ve gerçek olmayanın arasındaki ince bir çizgide ağırlayan ağır bir başyapıt. 

Kendimizle yüzleşmek mi, kucaklaşmak mı yoksa susup sessizliğe mi bürünmek? Sessizlik de aslında bir maske değil midir? Perdeleri kapatıp sessizliğin sığınağına dönmek bir kaçış değil midir? Yoksa şimdiye kadar inandığımız gerçeklik mi bizi yoldan çıkaran? Bir bir şahit mi oluyoruz sığınaklarımızın veya bunkerlerimizin defolu oluşuna ? Sahteyi gerçekten ne zaman ayıracağız? Personalarımızla mı geldik yoksa burada mı edindik bu edimi? 

Gerilimli bir karmaşa bu film. Ve kafasında bir yığın soruyla filme başlayana yaşatılan bir algı kırılması.. Filmin yani hayatın içindeki hiçbir detayın tesadüfi olmaması..

CORSAGE

KORSE

2022

Biyografi

Dram/Tarih

1877 Avusturya İmparatoriçesi Elisabeth’in 40. doğum günü kutlamalarını dönüm noktası alarak sonunda zincirlerini kırmaya niyetlenen, bilgiye ve yaşama aç bir kadının isyanını seyrediyoruz.. Kırılgan olduğu kadar öfkeli, narin ama dişli bir İmparatoriçe bu. Nihayetinde kadın ve bir anne ! Bedenin bir savaş alanı olduğunu ve metazori takılan maskelerin saray ahalisini bulandığı ama bularken bunalttığını itiraf eden bir anne. Korse, içinde kalabalıkların ikame ettiği sıkı bir metafor..

THE CELEBRATION

ŞÖLEN / FESTEN

1998

Dram/ Komedi

Danimarka

Vinterberg tarafından dogme95 (çekimler elde , 35mm. , renkli, filtre kullanılmamalı, stüdyo dışında olmalı v.s) kuralları dahilinde çekilen ilk filmdir Şölen.

60. yaş günü için toplanan bir burjuva ailesinin gösterişli ziyafeti şölen masasında açıklanan aile sırrıyla rezalete dönüşür. “Biz sorunlarımızı, istismarlarımızı ve zaaflarımızı en güzel şekilde halı altı ederiz” fikrinin Danimarka için de uygulanabileceğini gösteren Festen/Şölen vurdumduymazlık, ırkçılık ve faşizmin günlük insan ilişkilerinde nasıl yayıldığını gösteren muhasebetik bir yapıt veya bir itiraf. 

DETACHMENT

Kopma

2011

Dram

Fransız filozof Albert Camus un "Ve hayatımda aynı anda hiç böylesine kendimden kopmuş ve bir o kadar da kendimde hissetmemiştim." sözü ile giriyoruz Kopma nın metruk alanına. Bu söz filmin kısa, net ve çarpıcı bir özeti aslında.

Sonra Henry (Adrien Brody) karşılıyor bizi; "Öğretmenlerin bir farklılık yaratabileceğine inanıyorum. Bu dünyanın zorluklarını anlamamıza yardım edecek ve bize yol gösterecek birine sahip olmanın ne kadar önemli olduğunun farkındayım" sözleri ile.. 

Ve zaman zaman Henry araya girip kopmanın ve veya kop(ar)mamanın mütercimliğini yapıyor g'özümüze bakarak. "İnsanlarda ebeveyn olmadan önce bazı şartlar aranmalı ve bu konuda onlara eğitim verilmelidir" diye ünlüyor mesela hiçbir velinin icabet etmediği veli toplantısına.  Sonra " Gençlerimize rehberlik ederek onları umutsuzluğa kapılmaktan, kendilerini değersiz hissetmekten, yanlış yola sapmaktan koruma gibi bir sorumluluğumuz var" diyor tüm insan öğretmenlere !

Kopma; konuşuyorsak iyi anlamak, düşünüyorsak iyi  bilmek ve yaşıyorsak tüm duyguları iyi tanımak zorundayız diyor izleyiciye veya kopmadan iz sürmek isteyene.